Buruaren indarra

Asko dira gaur egun norbere gorputzak asaldatu ahal dituzten arazo zein buruhausteak: mota askotako gaixotasunak, alergiak, infekzioak, gorputz atal ezberdinetako edozein hausturak… baina guzti horretaz aparte, badago problema ezberdin hauek non eragin negatiboak erakar ditzaketen ere. Gizakiaren buruaz ari gara, nola ez.

Aspaldi, politikari estatu batuar batek, honi buruz aipu bat idatzi zuen:

“Gizakiak ez dira patuaren gatibu, norbere buruaren gatibu baizik.”

Gai honek, nahiz eta konturatu ez, adindun askori erasaten die eta ez bakarrik erorketen alorrean, baizik eta egunerokotasuneko edozein ekintzatan ere eragina duela ikusi da.

 Gainera, segun eta guregan zein indarretan erasotu, desoreka handiak sor ditzake, depresioa bezalakoak, non borondate eta animu pila beharko diren beheraldi edota desoreka hauek gainditzeko.

Estatistikek diotenez, gehien kezkatzen edota beldurtzen dituzten aldaketak zeintzuk diren galdetzerakoan, adindun gehiengoen burutik hurrengo hauek gehiagotan entzun ziren:

• Autonomia galtzearen beldurra: norbere kabuz mugitu ahal ez izatea eta norbere egunerokotasunaz disfrutatu ezina.
• Memoria galtzearen beldurra
• Gaixotasun mingarriak izatearen beldurra
• …

Hori dela eta, zahartze prozesuaren arazo nagusia, norbere independentziaren galerarekin eta zaintzak behar izatearekin lotzea dela esan ahal da. Kontuan izan behar dugu, noski, adindun askok badituztela bere ardurapean beste pertsona batzuk: seme-alabak haien etxean, ilobak edota behar ezberdinak dituzten aita-amak zein aitaginarrebak zaintzea…

Askotan gertatu izaten da, nahiz eta beste pertsonak zaintzea, nagusiki ilobak badira, zahartze aktiboaren gidetan aurkitu ditzakegun puntu garrantzitsu bat izanda ere, agure edo atsoek jasanezinak suertatzen zaizkien kargak bilakatu izana.

Bestalde, arrisku-gaixotasunei buruz galdetzerako orduan, hurrengo esamesak entzun dira:

·        Kezka gutxi izan ohi da arrisku-gaixotasunen inguruan.

·        Minbizia bezalako arrisku-gaixotasunei arreta gehiago jarri beharko litzaieke, eta ez hainbeste mina sortu dezaketen aldi bateko gaizotasunei edota kronikoak direnei.

Datu hau garrantzitsua da adindunek gaixotasunei buruz duten informazio falta frogatzen duelako eta, horrekin batera, txertatze-tasa baxua azaldu ere egiten du. Geriatria eta Gerontologia Espainiar Elkarteak, gaur egun adindunen %60-70ak bakarrik txertatzen dela dio, eta Osasunaren Munduko Erakundeak gutxienez espainiar adindunen %75ek txertatu beharko liratekeela uste du. 

Kontu honetarako konponbidea, familiako medikuaren partetik informazioa egokitzean legoke.
 Hirugarren adinaren inguruan dauden beldurrak edota klixeak deuseztatzeko bidea luzea dela badakigu eta belaunaldi gazteekin lan egin beharreko kontuak badirela ere badakigu. Hortaz, urteak betetzearen onurak transmititzea hartu dugu helburu. Horretarako, hona hemen norbere zahartzea ospakizun arrazoi, eta ez tristura, izateko 10 zio.

1: Zahartzeak, bizitzaz gozatzen jarraitzen dugunaren froga.

Zahartzeak gaitasun fisiko batzuk galtzea eta min edota gaitz batzuei ohitu behar garela esan nahi du, baina gaixotasunak hartzeko beldurra aparte utzita, gure adina aurrera joatea, gauza bakar baten ondorio da: bizirik gaudela. Eta honako hau, gure 10 zioen lehenengo postuan egon behar dela uste dugu.

2: Zahartzeak, denbora libreaz gozatzeko aukera ematen digu.

Zahartzeak, askotan, erretretarekin loturik egon ohi da modu negatibo batean, gauzaez sentimendu batekin asaldatzen baitu norbere auto-estima. Hala ere, gure pentsaera positiboa imitatuz, zergatik ez dugu, aldaezin dugun egoera hori, beste ikuspuntu batetik begiratzen?: erretretak, edo gure ikuspuntutik esaten diogun moduan, lanaren edo mota horren ardura neke horien gabetzeak, ondo kudeatu behar dugun denbora libre baten aro berri bat irekitzen du.

Kontuz izan, denbora libre izatea ez du zertan asperraldia ekarri.

3: Zahartzea, gauza berriak ikusten jarraitzeko unea
Aurretik izan dugun denbora libre guzti hori bat-batean izatea, helburu zein erronka berrietara bideratu behar da. Gure gorputza zein gure osasuna zaindu ez ezik, zergatik ez diogu geure buruari orain arte ezagutu ez dugun edozer ere oparituko? Beste herrialdeetara bidaiatu, teknologia berriak erabiltzen ikasi… presarik gabe eta motibazioarekin, bururatutako edozein proposamen aurrera eramateko aukera izango dugu.
4: Zahartzeak, denbora-pasa berriak ezagutzeko aukera eskaintzen digu 
Agian irakurtzea beti gustatu izan zaigu, baina lana edota etxeko beharrak zirela eta ez genuen aski denbora gure nahietarako. Edo, beste adibide gisa, beti izan dugu lorezaintza edo baratzezaintza gustuko, eskulturak egitea edota koadroak margotzea… baina ez genuen ez astirik ez tokirik gure zaletasunetarako.
Hirugarren adinak gure hobbyetaz disfrutatzeko aukera berreskaintzen digu, aurretik aipatu dugun bezala, beste ardura asko desagertzen direlako. Ezin dugu ukatu gorputzeko gaitasunen galera ekidinezin hori, lehengo hamarkadetan izandako erritmo hori izatea ezinezkoa dugula baina, hala ere, mugikortasun murriztua izanda ere, burutu ditzakegun jarduera asko daude.

5: Zahartzea: esperientzia eta oroitzapenak metatzea da

Bizitza osoan zehar, momentu oro, bizi ditugun bizipenak oroitzapen bilakatzen dira eta, horregatik, barneratzen ditugun oroitzapen horiek  ahalik eta dibertigarrien, alaien eta paregabeen izatea saiatu beharko gara. Hori guztia lortuz, bizitza topera gozatu dugula konturatuko gara eta, bakarrik egunak pasatzen ikusi baino ez, harrotasunez eta gogobetetasunez  sentituko dugu gure burua.

6: Zahartzea, jakituria partekatzearen bidea

Urteak esperientzia dakarte, eta esperientziak ezagutzak eskaintzen dizkigu. Asko dira, bizitzan zehar ikasten ditugunak, eta, beraz, 70, 80 edota 90 urterekin, asko dira ere egoera ezberdinetarako egokitu ahal ditugun aholkuak.

Erlazio intergenerazionalak, gaztetasunaren freskotasuna eta zahartzaroaren esperientzia, jakituria eta ilusioa nahasteko aukera ematen digu. Gazteei adindunetatik ikasteko aukera ematen die, hauek etorkizunerako erreferentzia baitira.

7: Zahartzeak, historiaren parte bilakatzen gaitu

Ahozabal ari garela irudi liteke, baina sakon aztertuz, esan genezake aiton-amona guztiak gure historian eragin izan dute, modu batean ala bestean. Ez zuten zertan politikari edo enpresaria izan, mundu guztiak, bere keinu eta erabakiekin, parte hartzen du munduaren eraikuntzan.

Pentsatu, azkeneko 80 edota 90 urtetan, zenbat aldaketa sozial bizi izan ditu agure batek? Izan al dugun historia libururik hoberena, gure aiton-amonak dira, horretaz seguru gaude gu.

8: Zahartzea, zure etorkizun propioa sortzea da

Zahartzarora iristean (nahiz eta ezin den finkatu hirugarren adina asteko une zehatzik), gure esku dago gehiengo erretiratuen bizimodu geldoa jarraitzea ala geldotasun hori apurtzea zahartzaroa ez duela ahultasuna esan nahi errebindikatuz.

9: Zahartzeak, ardurak eta eginkizunak eskuordetzearen aukera eskaintzen du

Ez al ditugu urteak pasatzen gure eguneroko jarduerak hain nekagarriak eta estresagarriak diren ala ez diren kexaka?  Hirugarren adina, ditugun kezka, ardura, buruhauste guzti horiek burutik kentzeko une ezin hobea da. Bizitzeko momentu honetan, guk gustuko ditugun betebeharrak bakarrik bete beharko genituzke eta, beste guztiak, beste pertsonetan eskuordetu.

Hori guztia, gainera, ez du zertan lotsa edota buru-estimu mintzeko zio izan, baizik eta, gure mugak onartzea eta beste edonoren laguntza aintzat hartzea gure heldutasuna erakusten du.

10: Zahartzea, erronka berriak gainditzea da

Haurtzaroan, jolas berri bakoitzak erronka berria dakar eta energia asko eta jarraitasunarekin bakarrik lortuko genuke zailtasun berri hori gainditzea. Nerabezaroan ere, garai koloreanitz eta aldakor horretan, aldaketa asko izaten dira non ahalik eta hobeto egokitu behar garen. Gaztaroan, non lehenengo aldiz erabaki garrantzitsuak hartu behar diren eta erabaki horien ondorioak onartu.

Etapa guzti hauekin alderatuz, lasaitasunez (baina ez horregatik aspertuz) paseatzeko ordua dakar zahartzaroak. Erronka berri eta ezezagun bat dugu garai honetan, non bakarrik esfortzua eta sendotasunarekin aldaketa sozial eta pertsonaletara egokitzen lortzen duenak lortuko duen garaipena.

Bizitasuna eta jakin nahia mantenduz eta landuz, topatzen diren erronka guztiak (berdin du 9 urterekin edo 90rekin) motibazio itzelak izango dira etorkizunera begira jarraitzeko